Nieuw onderzoek Vergeten Grafheuvels Baarlo

24 juni 2025

Net buiten de dorpskern van Baarlo werd in 2015 de ’onbekende’ grafheuvelgroep De Bong ontdekt. Naar aanleiding daarvan gaf de gemeente Peel en Maas in 2018 groen licht voor het meerjarig project Vergeten Grafheuvels, met als belangrijkste doel een publieke ontsluiting en duurzaam beheer van de prehistorische grafmonumenten. De begraafplaats moet weer een betekenisvolle plaats worden waarin de heuvels zichtbaar en herkenbaar zijn. Wetenschappelijk onderzoek door de Universiteit Leiden is daarbij een belangrijke stap.

Opnieuw onderzoek

Tussen 25 juni en 4 juli 2025 keren de archeologen en studenten uit Leiden terug naar de Vergeten Grafheuvels van Baarlo. Hier vond in 2018 en 2019 ook al onderzoek plaats. Nog niet alle vragen van de archeologen werden toen beantwoord. Met kleinschalige- en gerichte waarnemingen willen de archeologen meer te weten komen over de heuvels en de mensen die er zijn begraven en de heuvels hebben aangelegd. Het is niet de bedoeling om de grafheuvels allemaal op te graven.

De verworven kennis is nodig om samen met de gemeente Peel en Maas de belangrijkste doelen van het project te kunnen realiseren: het duurzaam herinrichten en beheren van het grafheuvelveld en het toegankelijk maken voor publiek.

'Grafheuvels vormen een essentieel onderdeel van ons lokale erfgoed. Ze herinneren ons aan de mensen die hier duizenden jaren geleden leefden. Als gemeente vinden we het belangrijk dat de grafheuvels voor toekomstige generaties zichtbaar en betekenisvol blijven', Natasja Vaasen, wethouder Kunst en Cultuur.

Open middag op woensdagmiddag 2 juli 2025

Op woensdagmiddag 2 juli 2025 van 13.00 tot 16.00 uur is de opgraving De Bong in Baarlo open voor publiek. Rijdt naar de kruising Rinkesfort en De Meeren. Na 150 meter op Rinkesfort is de locatie. Omdat er weinig parkeergelegenheid is, verzoeken wij de auto te parkeren op de parkeerplaats van voetbalvereniging Baarlo, de Meeren 11. Van daaruit is het een paar honderd meter lopen naar de grafheuvels.

In samenwerking met gemeente Peel en Maas en het Limburgs Museum geven archeologen en studenten van de Universiteit Leiden rondleidingen, laten ze vondsten zien en beantwoorden zij vragen. Iedereen is welkom, vooraf aanmelden is niet nodig.
Ook voor basisschoolkinderen hebben de studenten archeologie een activiteit voorbereid. Wilt u in de ochtend met een schoolklas langskomen, dan graag vooraf per email aanmelden bij r.jansen@arch.leidenuniv.nl

Bospercelen aangekocht

De gemeente Peel en Maas heeft speciaal voor dit doel eind vorig jaar enkele belangrijke percelen met grafheuvels aangekocht, die eigendom waren van Staatsbosbeheer. Door het risico op explosieven uit de Tweede Wereldoorlog heeft de gemeente het gebied laten onderzoeken op ongesprongen explosieven, zodat het archeologisch onderzoek kon plaatsvinden en het gebied veilig is voor bezoekers.

Achtergrondinfo

De belangrijkste conclusie van onderzoek in 2018 en 2019 was dat de heuvels daadwerkelijk door mensen waren opgeworpen. De oudste dateert rond 2000 voor Christus, andere heuvels dateren uit circa 800 en 400 voor Christus. Het grafveld is dus minimaal 1500 jaar in gebruik geweest. Daarnaast bleek dat in het einde van de 19e en het begin 20e eeuw al in een aantal van de heuvels was gegraven om urnen met crematieresten te verzamelen en te verkopen. Dat verklaart waarschijnlijk de vele meldingen van urnen uit dit gebied. Centraal in het grafveld ligt een rij van grote grafheuvels. Een bronzen urn, situla, die in 1935 is gevonden, komt misschien uit een van die heuvels. Rondom de grotere heuvels liggen kleinere monumenten uit de laatste fase van gebruik. Daarna zijn de heuvels en de mensen die hier begraven zijn langzaam vergeten.

Onderzoek van prehistorisch stuifmeel heeft inzicht gegeven in hoe het landschap er rond 1000 voor Christus ongeveer moet hebben uitgezien. Het was een (half)open heidelandschap waarin de grafmonumenten van ver zichtbaar waren. Met de heuvels lieten de bewoners zien dat dit hun land was.

Het project Vergeten Grafheuvels verbindt 2 grafheuvelgroepen. Naast de grafheuvels van De Bong is rond 2015 ook bij Venlo- Zaarderheiken, ongeveer 8 kilometer noordelijker, een vergelijkbare groep grafheuvels ‘ontdekt’. Ook hier zijn publieke ontsluiting en duurzaam beheer en behoud van het erfgoed een belangrijk doel. Beide projecten zullen de komende jaren parallel aan elkaar lopen. Waar mogelijk zal worden ingezet op kruisbestuiving, al kennen beide projecten hun eigen dynamiek met mogelijkheden en beperkingen.